Welke eisen stelde Louis Poulsen aan de lamp die u moest ontwerpen?
Enrico Fratesi: "De enige formele vereiste was dat het een tafel- en staande lamp moest zijn. Daarna kregen we te horen dat de lamp niet voor op kantoor mocht zijn, maar voor gebruik in het hele huis. Het ontwerp moest decoratief én functioneel zijn. En hoewel de lamp bijzonder complex kon zijn, was het belangrijk dat de gebruiker niets van deze complexiteit zou merken. Dat was de opdracht die we kregen en waar me mee aan de slag gingen."
Wat is meestal de volgende stap in uw werkproces?
Stine Gam: "We hebben veel tijd besteed aan het bespreken van het ontwerp, we hebben veel schetsen gemaakt en gebrainstormd over tal van ideeën. In dit geval bespraken we de verschillende functies van de lamp, de mate van technologie die we erin wilden integreren en de eenvoud waar we naar streefden. Het was ons doel om een evenwicht te vinden tussen beide. Voor ons was het ook belangrijk dat de lamp iets over de geschiedenis van Louis Poulsen en over GamFratesi zou vertellen. Toen een bedrijf met zo'n sterke geschiedenis als Louis Poulsen ons in de arm nam, vonden wij het belangrijk dat dit tot uiting zou komen in het eindproduct."
Enrico Fratesi: "Louis Poulsen is heer en meester op het gebied van onderzoek naar verlichting. Een feit dat wij in ere wilden houden. We wilden meer dan alleen een mooie vorm produceren."
Wat inspireerde u bij het ontwerpen van Yuh?
Stine Gam: "We vonden sterke inspiratie in de AJ-lamp (ontworpen door Arne Jacobsen, Ed.). Die heeft een bijzonder opvallende geometrie. Het model is schuin, maar de kap is zo ontworpen dat een deel ervan altijd op de een of andere manier is uitgelijnd met de vloer. Het ontwerp is net een beeldhouwwerk, maar tegelijk ook heel geometrisch."
Enrico Fratesi: "Het is een stukje architectuur"
Stine Gam: "De vorm van de voet past perfect bij die van de kap. De twee staan direct in verhouding tot elkaar ... Het lijkt wel of er een wiskundige formule aan te pas is gekomen. Ook de PH lamp (Poul Henningsen, Ed.) was een sterke inspiratie voor ons, voornamelijk op het gebied van de lichtkwaliteit."
Wat was de doorslaggevende doorbraak bij het bepalen van het ontwerp van de lamp?
Stine Gam: "We kwamen eigenlijk al vrij snel op het basisontwerp. Het was gebaseerd op een wiskundige formule. Dat is niet altijd het geval, maar dit keer wel. We namen de horizontale lijn van de kap op de AJ-lamp en toen we die eenmaal hadden getrokken, vielen alle andere onderdelen als het ware op hun plaats. Het verliep allemaal razendsnel, maar vervolgens duurde het erg lang om de definitieve details te vinden. Ons ontwerp moest als tafel- en staande lamp functioneren. We kwamen er echter achter dat hij ook als wandlamp kon worden gebruikt."
Enrico Fratesi: "Onze grootste uitdaging was om de lamp zo te ontwerpen dat hij in verschillende richtingen te bewegen was. We hebben de ingenieurs van Louis Poulsen bijna tot waanzin gedreven. Er waren zes specialisten betrokken bij het project. We werkten met drie verschillende soorten bewegingen in de as: hellingshoek, rotatie en op en neer. Dat maakte het geheel erg complex. Het was een enorme uitdaging, maar Louis Poulsen heeft een geweldig technisch team waarmee we een heel goede werkrelatie hadden. We werden uitgenodigd voor een bespreking waar ook het marketingteam en de ontwerpers van het bedrijf bij waren, zodat iedereen kon horen wat onze basisgedachte voor de lamp was. Tijdens het hele proces vonden een paar soortgelijke besprekingen plaats. De ingenieurs kwamen met veel technische onderdelen bij ons terug. Wij beoordeelden ze vervolgens en zo ging dat proces door totdat we bij het eindproduct aankwamen."
Zijn uw verschillende designtradities terug te vinden in de lamp?
Enrico Fratesi: "Voor ons is het een integraal onderdeel van het ontwerpproces. Het is dus moeilijk te zeggen of een bepaald detail gebaseerd is op de ene of andere traditie. Maar het gevoel van eenvoud en het respect voor de authenticiteit van de verlichting is typisch Deens."
Stine Gam: "Onze wens om een diffuser in de lamp op te nemen, komt voort uit ons respect voor het onderzoekswerk van Poul Henningsen. Net als onze waardering voor indirect licht. We vinden het fijn dat de gloeilamp niet zichtbaar is en dus geen verblinding veroorzaakt. Het Italiaanse ontwerp van lampen is vaak het tegenovergestelde: expressieve lampen met een zichtbare gloeilamp. Een diffuser schermt de lichtbron af, wat volgens ons de verlichting een nogal magische uitstraling geeft."
Enrico Fratesi: "De Italiaanse aanpak houdt altijd in dat de grenzen van design worden verlegd. In dit geval wilden we iets creëren dat Louis Poulsen nog nooit eerder had gemaakt. Daarbij doel ik op de complexe technische uitdaging van het integreren van een op- en neerwaartse beweging. We wilden Louis Poulsen op deze manier een stap verder ontwikkelen. Maar nog steeds met respect voor het DNA van het bedrijf: kleuren, vormen en indirect licht."
Stine Gam: "Italianen zijn erg trots op hun uitvindingen. Ze staan open voor technische uitdagingen – vooral als er een element van innovatie is."
Vertegenwoordigt u, Enrico, de Italiaanse traditie en u, Stine, de Deense traditie in uw producten?
Stine Gam: "Niet helemaal, want soms zie je iets anders in de cultuur van de ander, omdat je er van buitenaf tegenaan kijkt. Maar in veel opzichten ben ik waarschijnlijk degene die de Deense input levert – de rationalist, de overwogen, analytische aanpak. Ik wil het proces altijd nog een keer overdenken, terwijl Enrico waarschijnlijk dynamischer is en eerder de look verder wil ontwikkelen. Waar ik voortdurend de touwtjes in handen wil hebben, wil hij dingen graag sneller forceren. Volgens mij kunnen we zeggen dat we allebei archetypen zijn voor onze eigen culturen."
Maakt u gebruik van iemand anders als klankbord, behalve uzelf en de klant?
Stine Gam: "Nee, ons werk – meubilair en verlichting – is voor ons bijna een obsessie. We praten er veel over. En we besteden enorm veel tijd aan nadenken en afwegen."
Enrico Fratesi: "We waren bijna altijd gewoon met z'n tweeën, dus waarschijnlijk zou het voor een ander moeilijk zijn om deel uit te maken van het proces. We begrijpen elkaar ogenblikkelijk zonder elkaar veel te hoeven uitleggen. Onze schetsen hebben geen geheimen voor de ander, ook als ze nog heel ruw zijn en anderen er niet wijs van kunnen worden. We verschillen ook sterk. Dat betekent niet dat dingen voor ons onbespreekbaar zijn, maar uiteindelijk beseffen we altijd welke koers we moeten inslaan. Voor een buitenstaander zou het vrijwel onmogelijk zijn om in dit proces een rol van betekenis te spelen."
Stine Gam: "We beseffen terdege dat meubelontwerp een lange levensduur moet hebben. Het is dus een enorme verantwoordelijkheid om een dergelijke lamp te ontwerpen. Het ontwerp moet de tand des tijds doorstaan. Daarom besteden we zoveel aandacht aan elk detail. Een tentoonstelling die ongeveer een week kan duren, is natuurlijk een heel ander verhaal – dan kun je veel expressiever werken. Een meubelstuk vraagt om meer precisie en een kritische benadering."
U bent ook privé een paar: hebben jullie regels vastgelegd om thuis niet voortdurend met werk bezig te zijn?
Stine Gam: "Nee, en dat lijkt eigenlijk goed te functioneren. We zitten vaak aan de eettafel en bespreken een bepaald detail. Zodra de kinderen in bed liggen, kunnen we ons weer intensief bezighouden met een schroefje, dat bijvoorbeeld nog beter uitgewerkt moet worden – zo gaat het de hele tijd bij ons. Maar het is fantastisch wanneer je partner echt begrijpt wat je doet en er ook geconcentreerd mee bezig kan zijn."
GamFratesi heeft het lampconcept Yuh ontworpen voor Louis Poulsen. Het concept bestaat uit een tafellamp, een staande lamp en een wandlamp, elk op zich leverbaar in wit of zwart.
